Merhabalar,

Bu blog yazımızda Blokzincir – Blockchain Teknolojilerinin ne olduğunu ve kullanım alanlarını göreceğiz.

Blockchain Teknolojisi ( Blokzincir Teknoloji ) Tarihi

Satoshi Nakatomo ‘nun meşhur “Bitcoin: A peer to peer Electronic Cash System” (//bitcoin.org/bitcoin.pdf) ile ortaya çıkıyor. Blokchain ‘i dünyamızda en çok finans sektöründe görmekteyiz. ( Bitcoin gibi kripto paralar). Bu yüzden Bitcoin vb dijital paralar ile yalnızca finans sektöründe kullanıldığı çok düşünülmesine rağmen kendi sistemlerimize uygun yapılarda kurmak mümkündür. Blokzincir teknolojisinin çalışabilirliğinin kanıtı 2009 yılında çıkan Bitcoin ile ‘de desteklenmektedir.

Blockchain – Blokzincir Teknolojisi Nedir ?

Blokzincir teknolojisi temelinde çok büyük bir kriptoloji yer alıyor. Kurulacak yapıda en temel unsur Trapdoor fonksiyonunu (Şifrelenmesi çok kolay ama şifrenin çözülmesi çok zor olan) desteklemelidir. Blokchain teknolojileri şifreleme de Eliptik şifreleme kullanıyorlar. Herhangi bir verinin hash ‘i alınarak o veriye geri dönüş sağlanmaması amaçlanıyor. Network yapısı olarak P2P sistem üzerine kurulması gerekiyor. Blokzincirini her alana uygulanabilirliği bulunmamaktadır. Verinin bir bütün olarak saklandığı ve değiştirilmediğini gösteren bir kayıt defteri olarak düşünülebilir .

Blokzincir uygulanması için aşağıdaki karakteristiklere sahip olunması beklenir.

1→ Birden fazla Taraf : Blokzincir uygulanması için birden fazla tarafın olması gerekmektedir. 2→ Paylaşılan Veri : Verilerin taraflar arasında paylaşılması gerekmektedir. 3→ Düşük Güven : Paylaşılan verilerde taraflar arasında düşük güven varsa kullanılması tercih edilir. 4→ Denetleme İhtiyacı : Değiştirilemez ve silinemez kayıtların var olduğu

Blokzincir Sistem Tipleri

4 farklı blokzincir yapısı kurulmaktadır. Bu yapılar;

1. Açık İzinsiz : Bitcoin gibi teknolojiler bu sistem tipinde kullanılmaktadır. Herkes bloklara herhangi bir özel izne gerek olmaksızın erişmektedir.

2. Açık İzinli : Sisteme giriş için bir yöntem belirlenip o girişe sahip herkes blokzincir teknolojisini kullanabiliyor.

3. Kapalı İzinli : Kapalı sistemlerde giriş için belirlenen bir yöntem ile blokzincir teknolojisi kullanılıyor.

4. Kapalı izinsiz : Kapalı sistemlerde giriş için belirlenen bir yöntem olmadan blokzincir teknolojisi kullanılıyor.

Örnek uygulamalar :

Blokzincir Hangi Durumlarda Kullanılabilir ?

Blokzincir Uygulama Alanları:

• Finans ve değer aktarımı

• Tedarik zinciri (supply chain)

• Dolandırıcılık Tespiti (Fraud Detection)

• Sağlık veri değişimi (health data exchange)

• Müşterini tanı (know your customer)

• sayısal kimlik Akıllı yönetim (smart governance)

Ne zaman Blokzinciri kullanılır ?

• Güven gerektirmeyen çözümler ‘de,

• Farklı kurumların ortak veriye ihtiyacı olduğunda

• Hız gerektirmeyen çözümlerde

Blokzinciri tabanlı sistemler geliştirmeye nasıl başlayabiliriz ?

• Var olan bir blokzinciri altyapısı (Ethereum vb.) üzerinde geliştirebilirsiniz.

• Var olan bir çözümü (Hyperledger Fabric vb.) bir bulut servisi olarak alıp geliştirebilirsiniz • Var olan bir çözümü (Hyperledger Fabric vb.) kendi altyapınıza kurup geliştirebilirsiniz

• Var olan bir çözümü kolonlayıp kendi sisteminizi oluşturup geliştirebilirsiniz

• Kendi çözümüzü sıfırdan oluşturabilirsiniz

Blokzincir Teknolojisi & İlişkisel Veritabanları arasındaki farklar

Blokzincir Teknolojisi

Blokzincir teknolojisi blok yapısı kullanılır. Her blok içerisinde birden fazla metadata tutar. Örnek blok yapısı aşağıdadır

Her blok bir öncekine Hash (Örn.SHA256) ile bağlıdır. Sistemdeki bir işlemi değiştirmek, zincirdeki o işlemin bulunduğu bloktan son bloğa kadar tüm blokları da değiştirmeyi gerektirir. Bu yapı yüzünden blokzincir üzerine çalışılacak bir teknolojinin çok iyi kurgulanması gerekmektedir.

Güvenlik

Blokzinciri ile değiştirilemez kayıtların oluşturulması en önemli özelliktir. Bu yapı da GÜVEN (trust) oluşturmak için kullanılmaktadır. Birbirine güvenmeyen tarafların, güvenecekleri işlemlerin yapılması sağlanabilmektedir.

Veri bütünlüğünü sağlayan sistemde, hata toleransı düşmektedir. Mahremiyet (Gizlilik) ise değiştirilemez veri olduğundan sağlanır.

Mahremiyet : İşlemlerin şeffaf olarak gösterilmesi mahremiyet olmadığı anlamına gelmez. İşlemde Kişisel veri bulunmamalı Şeffaflıkla hedeflenen; sahtekarlıkları ve kötüye kullanımı engellemek

Blokzincir Teknolojisinde çözülmesi gereken problemler:

Blockchain anomalileri : Aykırı blokların eklenmesi ve yeni zincir dallarının oluşması durumları Bunların nasıl ele alınacağına dair deterministik garantiler sunulması gerekiyor Uygulamalar ve akıllı sözleşmeler bu durumları çözecek şekilde yazılmalı

Enerji tüketimi: Kullanılacak konsensüs protokolüne göre yapı değişmekte olup örnek olarak PoW tabanlı sistemlerin aşırı derecede enerji kullanması. Bu çözümler bunu gerçekleştirirken güvenlikten ödün vermemeli

Ölçeklenebilirlik ve hız Ölçeklenebilirlik: çok sayıda işlemi hızlı olarak gerçekleştirebilme yeteneğidir. İki temel faktöre dayanır

Hız : Özellikle de konsensus (ortak karara varma) hızı

Depolama – Miktarı ve depolama yeri : Verinin bir kısmı konvensiyonel sistemlere aktarılarak süreç hızlandırılabilir (off-chain, sidechain)

Birlikte çalışabilirlik : Farklı blokzincirlerinin farklı fonksiyonları, amaçları bulunmaktadır Süreçlerin birden fazla blokzincirinden yararlanması gerektiğinde “birlikte çalışılabilirlik” konusunun çözülmesi gerekli Bunun için çözümler geliştirilmekte … Örneğin QuickX, sidechain …

Mahremiyet : Bazı verilerin mahremiyetini sağlamak mümkün değil Kişisel verileri zincir üzerinde tutmamalı Sıfır Tanıt Protokolleri (Zero Knowledge Proof – ZKP) gibi çözümler entegre etmeli Örn. ZKP ile kimlik kontrolü …

Kuantum sonrası kriptoloji: Asimetrik şifrelemeye dayanan sistemlerin değişmesi gerekiyor Kuantum sonrası kriptoloji Kuantum sonrası blokzinciri yapıları (post-quantum blockchain – PQB)…

Kaynakça ve Daha fazla bilgi almak için aşağıdaki adresi inceleyebilirsiniz.

//wiki.netseclab.mu.edu.tr/index.php?title=MSKU_BcRG

Aşağıdaki sosyal medya hesaplarımdan beni takip edebilirsiniz.